What do the fish in the sea think about the financial crisis? -

Machteld Aardse

Machteld’s visionaire, artistieke, zelfs poëtische greep op macht kan ons kijkers inspireren om realistisch zowel als idealistisch met haar beeldvorming om te gaan.
Machteld maakte dit werk in 2009 voor een tentoonstelling in de Nederlandsche Bank.
Door Mauk Mulder

Machteld AardseIn het beeld ‘U - trappen’ is de tragiek van de mens verbeeld. Wij mensen kunnen reflecteren over ons eigen gedrag en dat van anderen en er zin aan geven, we kunnen zelf keuzen maken om gedrag voort te zetten of om dit te veranderen.
Maar door deze vrijheid ontstaat er ook gedrag zoals van mensen op de trappen: niet met elkaar, maar tegen elkaar: naar boven, naar beneden. Op deze gammele constructie niet zonder risico’s; en de chaos is niet productief.

In het beeld ‘G - de wolkenkrabbers’ blijkt ook tot welke samenleving deze vrijheid kan leiden. Een samenleving van gigantische, sombere, dreigende betonblokken, bevolkt door mensenmassa’s, die met elkaar niet echt verbonden zijn, in gigasteden van tien en meer miljoen mensen, in Afrika, Zuid-Amerika, Japan, China, USA, …, die geen natuur in hun stad meer tegenkomen (behalve vogels, ratten, ongedierte, die leven van het afval van onze civilisatie), die proberen met een gifkapje op hun mond en neus zich te verweren tegen de luchtvervuiling.

Wil iemand zo’n stad maken? Hebben niet weinige machtigen de beslissingen genomen die hiertoe geleid hebben? Op grond van egogemotiveerde machtdrijfveren?

Zie afbeelding ‘O - vissen’: de school van een massa visjes, met alerte oogjes. Zij doen niet aan zingeving in woorden. Maar op grond van hun instinct vormen zij zo’n school, ter bescherming tegen roofvissen. Alle neuzen wijzen dezelfde kant uit. Vergelijk dit met de afbeelding ‘U - trappen’. Mensen lukt dit echter zelden.

Maar: in en door Machteld’s afbeeldingen wordt ook hoop gecreëerd: in afbeelding ‘U - trappen’ is te zien hoe twee mensen met elkaar een verbinding maken. Zij gaan samen iets doen. Misschien kunnen zij de tegenspelers op de trappen tot samenwerking brengen. Ook is er licht, veel licht in de afbeeldingen ‘G - wolkenkrabbers’ en vooral in de ‘D - woestijn’. Licht, symbool van leven en hoop. De leegte in de woestijn is dubbelzinnig: je kunt deze ervaren als eenzaamheid maar ook alste vullen leegte. Er leven talrijke dieren en micro-organismen in de woestijn; het is natuur. Er zijn woestijnen door slimme irrigatiesystemen vruchtbaar gemaakt. Onze maatschappij is maakbaar, in positieve zin.

Kijkers, voel de pijn maar ook de open uitdaging van Machteld’s beeldenspel, dat uitnodigt om met de hardheid van de macht in onze maatschappij ook hoopvol om te gaan.